رشته فيزيوتراپي: معرفي ، بازار كار كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا

مشخصات كلي

مقدمه: با عنايت به اينكه درصدي از جمعيت هر كشوري را بطور معمول معلولين تشكيل مي‌دهند نياز به خدمات توانبخشي از جمله فيزيوتراپي مخصوصاً پس از انقلاب اسلامي و در خلال جنگ تحميلي بعلت افزايش تعداد معلولين مشهود واضح مي‌باشد، رشته فيزيوتراپي كه يكي از رشته‌هاي توانبخشي مي‌باشد در ايران از سابقه‌اي طولاني برخوردار نبوده و رشته‌اي نوپا است و امكانات آن فعلاً محدود است.

بر اين اساس:

زير شاخه فيزيوتراپي با بررسي نحوه، آموزش فيزيوتراپي در بيش از 35 كشور جهان و مطالعه پيشنهادات ارسالي از سوي صاحبنظران و نظرخواهي از متخصصين توسط رسانه‌هاي گروهي و پرسشنامه و مشورت با افراد مختلف معايب و محاسن نظام قبلي را بررسي نموده و كوشيده است كه تا حد امكان در ابعاد مختلف ارائه آموزش و خدمات تغييرات اساسي ايجاد نمايد.

1- تعريف و هدف:

تعريف: فيزيوتراپي رشته اي است كه با استفاده از عوامل فيزيكي (مثل گرما، سرما، نور، الكتريسيته و…) و عوامل مكانيكي (تمرينات و حركتهاي مختلف) در جهت كمك به درمان و بهبود يا بازگرداندن كار اعضاي بدن و هدايت بيمار براي استفاده از توانائي‌هاي باقيمانده و بدست آمده براي جبران هرچه بيشتر ناتوانائي‌ها و محدوديت‌ها براي رسيدن به زندگي مستقل فرد معلول و بيمار در حد امكان كوشش مي‌نمايد.

هدف: هدف تربيت افرادي است كه متعهد و متخصص كه پس از طي دوره كارشناسي فيزيوتراپي بتوانند براساس تشخيص پزشك درمان فيزيكي بيماران را بعهده بگيرند.

2- طول دوره و شكل نظام:

دوره كارشناسي فيزيوتراپي 4 سال و نظام آموزشي آن مطابق آئين نامه آموزشي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي مصوب شورايعالي برنامه ريزي است.

دروس بصورت عملي، نظري – عملي و كارآموزي عرضه مي‌شود.

3- واحدهاي درسي:

تعداد كل واحدهاي درسي براي دوره كارشناسي اين رشته 135 واحد درسي و 24 واحد كارآموزي در عرصه به شرح زير است:

1- دروس عمومي 20 واحد

2- دروس اختصاصي 91 واحد (دروس پايه 47 واحد و تخصصي 44 واحد)

3- كارآموزي در عرصه 24 واحد

4- نقش و توانائي:

فارغ التحصيلان دوره كارشناسي مي‌توانند پس از تشخيص بيماري كه توسط پزشك صورت گرفته است فيزيوتراپي بيمار را بعهده بگيرند و نيز مي‌توانند بمنظور تأمين نيازهاي تحقيقاتي و آموزشي در زمينه فيزيوتراپي پس از احراز شرايط معين وارد دوره كارشناسي ارشد و تربيت مدرس شده، تحصيلات خود را ادامه دهند.

5- ضرورت و اهميت:

بيماريها، حوادث طبيعي (زلزله، سيل ، طوفان و…) گسترش زندگي ماشيني، تصادفات، جنگ،… باعث ايجاد معلوليتها و افزايش آن مي‌گردد و بطور متوسط درصدي حدود 10 % از جمعيت هر كشوري را طبق آمارهاي جهاني معلولين تشكيل مي‌دهند كه تعداد زيادي از اينها به خدمات فيزيوتراپي نيازمندند، مخصوصاً در كشور اسلامي ما كه در نتيجه جنگ تحميلي تعداد معلولين افزون شده است و باتوجه به وسعت زياد مملكت و پراكندگي استانها و دوري آنها از مركز و نيز كمبود متخصص اين رشته در سطح جامعه نياز به گسترش برنامه‌هاي آموزشي و خدماتي فيزيوتراپي بخوبي احساس مي‌شود.

الف: دروس عمومي: فرهنگ، معارف و عقايد اسلامي

«آگاهيهاي عمومي»

براي تمام رشته هاي تحصيلي دوره هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد پيوسته

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت
كد درس	نام درس	تعداد واحد	نظري	عملي	جمع
01	معارف اسلامي (1)	2	34	–	34
02	معارف اسلامي (2)	2	34	–	34
03	اخلاق و تربيت اسلامي	2	34	–	34
04	انقلاب اسلامي و ريشه هاي آن	2	34	–	34
05	تاريخ اسلام	2	34	–	34
06	متون اسلامي (آموزش زبان عربي)	2	34	–	34
07	فارسي *	3	51	–	51
08	زبان خارجي *	3	34	34	68
09	تربيت بدني (1)	1	–	34	34
10	تربيت بدني (2)	1	–	34	34
جمع		20

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت				پيشنياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	نظري	عملي	كارآموزي	جمع	پيشنياز
11	فيزيك براي فيزيوتراپي	3	68	34	34
12	فيزيولوژي عمومي
12-1	فيزيولوژي عمومي 1	2	34	34	–
12-2	فيزيولوژي عمومي 2	2	51	17	34		12-1
13	تشريح
13-1	آناتومي(1)سرو تنه وگردن	3	68	34	34		16
13-2	آناتومي(2)اندام فوقاني	2	51	17	34
13-3	آناتومي(3)اندام تحتاني	2	51	17	34
13-4	آناتومي(4)آناتومي سطحي	2	51	17	34
14	بافت شناسي	2	51	17	34
15	آسيب شناسي	2	34	34	–
16	استخوان شناسي	2	34	34	–
17	روان شناسي معلولين	2	34	34	–
18	روان پزشكي	2	34	34	–		17
19	ژنتيك	1	17	17	–
20	كمكهاي اوليه	2	51	17	34
21	رشد رواني حركتي كودك	1	17	17	–		17

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت				پيشنياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	نظري	عملي	كارآموزي	جمع	پيشنياز
22	آناتومي اعصاب	2	34	34	–		13-1
23	فيزيولوژي اعصاب	2	34	34	–		12-1و12-2
24	نورولوژي	2	34	34	–		22و23
25	بيماري هاي داخلي
25-1	بيماريهاي قلب عروق و تنفس	2	34	34	–		–
25-2	روماتولوژي	2	34	34	–		–
26	جراحي عمومي	2	34	34	–		–
27	ارتوپدي	3	51	51	–		16و13-1و13-2و13-3
28	راديولوژي	2	34	34	–		16و13-1و13-2و13-3
جمع		47	935	663	272

* ماده درسي داراي كارآموزي در عرصه مي باشد.

ج – دروس تخصصي

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	جمع	نظري	عملي	پيش نياز
29	زبان تخصصي	2	34	34	–
30	آشنائي با اصول توانبخشي و طب فيزيكي	2	34	34	–
31	فيزيكي
31-1	فيزيوتراپي در اعصاب	2	34	34	–	24
31-2	فيزيوتراپي در بيماريهاي قلب و عروق و تنفس	2	51	17	34	25-1
31-3	فيزيوتراپي در روماتولوژي	2	51	34	–	25-2
31-4	فيزيوتراپي در جراحي	2	34	34	–	26
31-5	فيزيوتراپي در ارتوپدي	3	68	34	34	27
32	كينزيولوژي و بيومكانيك
32-1	كينزيولوژي و بيومكانيك (1)	2	34	34	–	13-1
32-2	كينزيولوژي و بيومكانيك (2)	2	34	34	–	13-2 و 32-1
32-3	كينزيولوژي و بيومكانيك (2)	2	34	34	–	13-3و32-1
33	حركت درماني
33-1	تمرين درماني (1)	3	68	34	34	32
33-2	تمرين درماني (2)	2	51	17	34	33-1
33-2	تمرين درماني (3)	3	85	17	68	33-1 و 33-2 24و21و22
34	الكتروتراپي
34-1	الكتروتراپي (1)	2	51	17	34	11
34-2	الكتروتراپي (2)	3	68	34	34	11
35	اندامهاي مصنوعي و وسايل كمكي	3	68	34	34	27 – 32-33
36	ارزشيابي و اندازه گيري	3	68	34	34	13
37	ماساژ و اصول درمانهاي دستي	2	51	17	34
38	پروژه	2	–	–	–
جمع		44	901	527	374

امتحان جامع فيزيوتراپي به عنوان پيش شرط فارغ التحصيلي در نظر گرفته مي‌شود.

هـ : كارآموزي در عرصه

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	جمع	نظري	عملي	پيش نياز
39	كارآموزي در عرصه (1)	4	272	–	272
40	كارآموزي در عرصه (2)	4	272	–	272
41	كارآموزي در عرصه (3)	4	272	–	272
42	كارآموزي در عرصه (4)	4	272	–	272
43	كارآموزي در عرصه (5)	4	272	–	272
44	كارآموزي در عرصه (6)	4	272	–	272
جمع		24	1632	–	1632

كارآموزي در عرصه بايستي در بيمارستانها، مراكز و درمانگاههاي فيزيوتراپي گذرانده شود و كليه واحدهاي آن در سه ترم ارائه خواهد شد.

كارشناسي ارشد اين رشته

مقدمه:

باتوجه به نيازهاي آموزشي، درماني تحقيقاتي در سطح جامعه كنوني ايران كه با معلولين بجا مانده از مبارزات مردم شهيدپرور ايران با رژيم طاغوت و جنگ تحميلي آمريكا مواجه است و اين نياز به علت كمبودهاي آموزشي و تحقيقاتي بجائي رسيده است كه كادر آموزش فعلي دانشكده هاي توانبخشي، توانائي تربيت دانشجوي مورد نياز را ندارد. لازم به تذكر است كه تعداد فارغ التحصيلان توانبخشي در سطح كارشناسي ارشد كم بوده و جوابگوي نيازهاي آموزشي، پژوهشي اين رشته نمي‌باشد. از لحاظ درماني نيز در اين مقطع ارائه تكنيكهاي پيشرفته جديد و كامل تر امكان پذير است، لذا براي ارائه هرچه بهتر خدمات ذكر شده شاخه توانبخشي گروه پزشكي شورايعالي برنامه ريزي برنامه جديد را ارائه مي‌نمايد.

1- تعريف و هدف

تعريف: كارشناسي ارشد فيزيوتراپي يكي از رشته‌هاي توان بخشي است كه وظيفه آن شناخت حركات طبيعي و غيرطبيعي بدن و يافتن راه حل‌هاي درماني و اصلاحي حركات غيرطبيعي و كمك به معلول در جهت بهبود حركات از طريق هدايت او براي جبران ناتواني‌ها با كمك گرفتن از توانائي‌هاي باقيمانده و باز يافته با استفاده از عوامل فيزيكي و مكانيكي مي‌باشد.

هدف: هدف تربيت افراد متعهد و كارآمدي است كه پس از طي اين دوره دانشگاهي تحت نظر پزشك متخصص قادر به تشخيص ضايعات حركتي (عصبي، عضلاني و استخواني) بدن انسان بوده و روشهاي درماني لازم را با ارائه و آموزش دهند.

2- طول دوره و شكل نظام:

دوره كارشناسي ارشد فيزيوتراپي 2 سال و نظام آموزش آن مطابق آئين نامه هاي آموزشي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي مصوب شورايعالي برنامه ريزي است. دروس بصورت نظري، عملي، نظري – عملي عرضه مي‌شود.

3- واحدهاي درسي:

تعداد كل واحدهاي درسي دوره كارشناسي ارشد فيزيوتراپي طبق جداول پيوست 32 واحد مي‌باشد.

1- دروس اجباري 19 واحد

2- دروس اختياري 9 واحد

3- پايان نامه 4 واحد

4- نقش و توانائي:

فارغ التحصيلان دوره كارشناسي ارشد فيزيوتراپي قادر به انجام امور زير خواهند بود:

ارائه خدمات توانبخشي

استفاده از تكنيكهاي پيشرفته و موبيليزاسيون ستون فقرات و اندامها انجام تحقيقات و پژوهش جهت يافتن تكنيكهاي درماني جديدتر

5- ضرورت و اهميت:

بيماريها، حوادث طبيعي (زلزله، سيل، طوفان….)، گسترش زندگي ماشيني تصادفات جنگ و… باعث ايجاد معلوليتها و افزايش آن مي‌گردد. و بطور متوسط درصدي حدود 10 % از جمعيت هر كشوري را طبق آمارهاي جهاني معلولين تشكيل مي‌دهند كه تعداد زيادي از آنها به خدمات فيزيوتراپي نيازمندند بخصوص در كشور اسلامي ما كه در نتيجه جنگ تحميلي تعداد معلولين و جانبازان افزون شده است. و همچنين جهت بالا بردن سطح آموزش و تحقيقات در دانشكده هاي توان بخشي وجود متخصصين در رشته‌هاي مختلف توان بخشي از جمله كارشناسي ارشد فيزيوتراپي از اهميت خاصي برخوردار است.

6- شرايط ورود به دوره كارشناسي ارشد فيزيوتراپي:

الف – شرايط عمومي: شرايط عمومي و اخلاقي داوطلبين ورود به دوره را مصوبات ستاد انقلاب فرهنگي درمورد گزينش استاد و دانشجو تعيين مي‌كند.

ب – شرايط اختصاصي:

دارا بودن درجه كارشناسي در رشته‌هاي فيزيوتراپي و كار درماني

موفقيت در آزمون ورودي كه مفاد آن به شرح زير پيشنهاد مي‌گردد:

1-2- آناتومي (اندامها، مغز و اعصاب و استخوان شناسي)

2-2- كينزيولوژي (حركت شناسي)

3-2- اعضاي مصنوعي و وسايل كمكي

4-2- اصول توان بخشي و طب فيزيكي

5-2- فيزيك و مكانيك

6-2- فيزيوتراپي در بيماريهاي مختلف

7-2- ارزشيابي و اندازه گيري

8-2- الكتروتراپي

9-2- اصول حركت درماني

پذيرفته شدگان رشته كار درماني بايستي 6 واحد الكتروتراپي (2 واحد نظري و 3 واحد عملي) و 6 واحد حركت درماني (3 واحد نظري و 3 واحد عملي) و 5 واحد كارآموزي فيزيوتراپي را در سال اول بعنوان دروس پيشنهادي با نمره قبولي بگذرانند.

برنامه دروس دوره كارشناسي ارشد (ناپيوسته)

رشته فيزيوتراپي

الف) دروس انتخابي:

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	نظري	عملي	جمع	پيش نياز
01	فيزيولوژي حركتي دستگاه عصبي مركزي	2	34	–	34
02	بيومكانيك صدمات عضلاني استخواني (فوقاني)	2	34	–	34
03	بيومكانيك صدمات عضلاني استخواني (تحتاني)	2	34	–	34
04	بيومكانيك صدمات عضلاني استخواني (ستون فقرات)	2	34	–	34
05	فيزيولوژي كار	2	34	–	34
06	موبيليزاسيون	2	34	–	34
07	آشنايي با كامپيوتر	2	17	–	34
08	بيومكانيك راه رفتن	2	34	–	34
09	روش تدريس	1	17	–	17
جمع		17	272	34	306

تبصره: دانشجو موظف است با تاييد گروه مربوطه 9 واحد از دروس فوق را انتخاب نموده و بگذرانند.

ب) دروس تخصصي

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	نظري	عملي	جمع	پيش نياز
10	الكتروبيوگرافي تحقيقي – آموزشي	8	51	170	221
11	پاتوفيزيولوژي سيستم عصبي- عضلاني	2	34	–	34
12	آمار حياتي پيشرفته	3	51	–	51
13	روش تحقيق	2	34	–	34
14	پروژه	2	–	–	–
15	سمينار	2	–	–	–
16	پايان نامه	4
جمع		23	170	170	340

دكتراي اين رشته

مشخصات كلي، برنامه و سرفصل دوره دكتري (Ph.D) رشته فيزيوتراپي

مقدمه:

باتوجه به نيازهاي آموزشي، پژوهشي و درماني در زمينه‌هاي مختلف فيزيوتراپي در دانشگاهها‌، مراكز درمان و مؤسسات پژوهشي و به منظور نيل به استقلال علمي، جبران كمبود استاد در دانشگاهها و ارتقاء سطح علمي مدرسين اين رشته و كمك به ارزيابي و درمان بيماران طرح كلي دوره دكتراي فيزيوتراپي (Ph.D) ارائه مي‌گردد.

1- تعريف و هدف

دكتراي فيزيوتراپي به دوره‌اي اطلاق مي‌شود كه تحصيلات بالاتر از كارشناسي ارشد فيزيوتراپي را شامل شود و هدف از ايجاد آن تربيت افراي متخصص و مسلط به مطالب علمي و قادر به انجام پژوهش در رشته مربوطه مي‌باشد تا با بكارگيري روشهاي پيشرفته تحقيق و درمان در اين رشته آگاهي، كارآيي و مهارت علمي و عملي بالاتري را جهت آموزش، پژوهش بدست آورند.

2- محور اصلي:

محور اصلي فعاليتهاي دوره دكتراي فيزيوتراپي پژوهش و كسب تبحر در يكي از زمينه‌هاي عصبي – عضلاني، عضلاني – اسكلتي، قلبي – ريوي و بيومكانيك است و آموزش وسيله برطرف كردن كاستي‌هاي آموزشي دانشجويان اين دوره است تا راه را براي وصل به اهداف دوره هموار سازد.

3- طول دوره:

حداكثر مدت مجاز تحصيل (آموزشي پژوهشي) 5/4 سال است. درصورتيكه دانشجو در مدت مجاز تحصيل نتواند دروس خود را به پايان رسانيده و از رساله خود دفاع نمايد از ادامه تحصيل در آن رشته محروم مي‌شود.

مراحل دوره:

بطور كلي برطبق آيين نامه دوره دكتري مصوب شوراي عالي برنامه ريزي مورخ 8/12/1372 دوره دكترا شامل دو مرحله آموزشي و پژوهشي است.

الف – مرحله آموزشي:

واحدهاي درسي مرحله آموزشي شامل دو قسمت اجباري و انتخابي است.

واحدهاي اجباري شامل 10 واحد مي‌باشد و واحدهاي انتخابي شامل 27 واحد مي‌باشد كه دانشجو با توجه به زمينه رساله و نظر استاد راهنما موظف به گذراندن 10 يا 11 واحد از واحدهاي انتخابي است. طول مدت مجاز مرحله آموزشي 2 تا 5 نيمسال تحصيلي است.

ب – مرحله پژوهشي:

مرحله پژوهشي شامل 24 واحد رساله تحصيلي است و دانشجو بايد حداكثر تا يك نيمسال تحصيلي پس از قبولي در امتحان جامع، موضوع رساله خود را با موافقت استاد راهنما تعيين و پس از تصويب شوراي تحصيلات تكميلي مرحله پژوهشي را آغاز نمايد.

4- شرايط ورود:

جهت ورود و ادامه تحصيل در دوره دكتراي فيزيوتراپي داشتن دانشنامه كارشناسي ارشد (فوق ليسانس) فيزيوتراپي از يكي از دانشگاههاي داخل و يا خارج كه به تأييد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و وزارت فرهنگ و آموزش عالي رسيده باشد الزامي است.

ساير شرايط ورودي طبق آيين نامه دوره دكتراي (Ph.D) مي‌باشد.

مواد امتحاني و ضرايب مربوطه:

1- فيزيوتراپي در انواع بيماريها مثل الكتروتراپي – تمرين درماني – اورنر – برونر – ارزشيابي و اندازه گيري (ضريب 4).

2- الكترونوروفيزيولوژي شامل: فيزيولوژي كار – نوروفيزيولوژي عصب و عضله (ضريب 2).

3- زبان تخصصي (ضريب 3).

5- نقش و توانايي:

باتوجه به برنامه جامع و مدون دوره دكتراي فيزيوتراپي فارغ‌التحصيلان اين دوره در زمينه‌هاي آموزش تحقيق و توان بخشي توانايي‌هاي زيادي را كسب خواهند نمود بطوريكه با توانايي بيشتري قادر خواهند بود در علوم كلينيكي و پايه تحقيق نمايند و با فراگيري روشهاي توان بخشي جديد موجب بهبود و اعتلاي سطح كيفي امور آموزش و خدمات توان بخشي شوند.

6- ضرورت و اهميت:

در عصر كنوني اكثر درمانهاي ارائه شده در علم پزشكي بر مبناي تحقيقات و داده‌هاي علمي استوار است در اين راستا علم فيزيوتراپي نيز براي ارزيابي اثر روشهاي كنوني و همچنين ابداع روشهاي توانبخشي جديد احتياج به تحقيق و پرورش محققين كارآزموده شديداً احساس مي‌شود علاوه بر تحقيق، تربيت مدرسين علم آموخته كه بتوانند يافته‌ها و علوم توان بخشي را به نحو مؤثر به دانشجويان بياموزند از احتياجات مبرم دانشكده‌هاي توان بخشي كشور است. تأسيس دوره دكتراي فيزيوتراپي مي‌تواند با پرورش افراد ماهر راه رسيدن به اهداف مزبور را همراه سازد.

برنامه دروس دوره دكتراي (Ph.D)

رشته فيزيوتراپي

الف – دروس انتخابي

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	نظري	عملي	جمع	پيش نياز
01	آناليز سيستمهاي حسي و حركتي	3	51	–	51
02	كنترل حركت	3	51	–	51
03	آناتومي و فيزيولوژي پيشرفته سيستم قلبي – ريوي	3	51	–	51
04	فيزيوتراپي در ضايعات عضلاني – اسكلتي	2	34	34	68
05	فيزيوتراپي در آسيب‌هاي ورزشي	2	34	–	34
06	بيوشيمي	2	34	–	34
07	فارماكولوژي در توان بخشي	2	34	–	34
08	بافت شناسي	2	17	34	51
09	آشنايي با حيوانات آزمايشگاهي	2	17	34	51
10	بيومكانيك بافتي	2	34	–	34
11	درمانهاي دستي	3	17	68	85
جمع

تبصره: دانشجو موظف به گذراندن 10 يا 11 واحد از دروس فوق با نظر استاد راهنما مي‌باشد.

ب – دروس اجباري

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت			پيش نياز
كد درس	نام درس	تعداد واحد	نظري	عملي	جمع	پيش نياز
12	اصول فيزيكي تمرين درماني	2	34	–	34
13	فيزيولوژي پيشرفته اعصاب و عضلات	2	34	–	34
14	بيومكانيك كار	2	34	–	34
15	الكتروفيزيولوژي	2	17	34	51
16	سمينار*	2	34	–	34
17	رساله	24	–	–	–
جمع		34	153	34	187

* 24 واحد رساله جزء مرحله پژوهشي است.

رشته فيزيوتراپي: معرفي ، بازار كار كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا

نظر بدهید
لغو پاسخ

نظر بدهید

نظر بدهید لغو پاسخ

نظر بدهید
لغو پاسخ