فلج بلز(فلج صورت)
علت دقیق ایجاد فلج بلز، مشخص نیست ولی یکی از علل اصلی آن آسیب عصب فاسیال ثانویه به دلیل بروز یک عفونت ویروسی است. عصب فاسیال، عصب حرکتی صورت است و بنابراین با ابتلا به فلج بلز، بیمار دچار اختلال حرکتی و فلج صورت می گردد که اغلب نیمی از صورت را درگیر می کند. این علایم معمولا بعد از یک ماه بهبود می یابند ولی در برخی افراد، به طور مزمن باقی می مانند. اختلال دیگری هم که به مرور در برخی از بیماران رخ می دهد، رژنراسیون نامناسب عصب است که باعث بد شکلی صورت و بروز تیک عصبی می گردد.
علائم و نشانه ها
علائم و نشانه‌های فلج بل (عصب صورت)به صورت ناگهانی بروز کرده و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
ضعیف شدن سریع عضلات یک طرف صورت که از لحاظ شدت از ضعف ملایم تا فلج کامل متغیر است، و در طول چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد.
افتادگی چهره و مشکل در بیان حالات چهره، مانند بستن چشم‌ها یا لبخند زدن.
ناتوانی از جلوگیری از ریزش براق دهان.
درد در طرف درگیر که در اطراف فک یا در گوش یا پشت آن احساس می‌شود.
افزایش حساسیت گوش طرف درگیر به صدا.
سردرد
کاهش حس چشایی.
تغییر در مقدار اشک و بزاق فرد.
در موراد نادری، فلج بل(فلج صورت) می‌تواند اعصاب هر دو طرف صورت را درگیر کند.
علت ها و دلایل
هر چند که دلیل رخ دادن فلج بل دقیقاً مشخص نیست، اما اغلب آن را به قرارگیری در معرض یک عفونت ویروسی نسبت می‌دهند. ویروس‌هایی که با فلج بل ارتباط داده شده‌اند همان ویروس‌هایی هستند که باعث بروز موارد زیر می‌شوند:
تاول‌های تبخالی و تبخال تناسلی
آبله مرغان و زونا (هرپس زوستر)
مونونوکلئوز (اپشتین بار)
عفونت‌های ناشی از سیتومگالوویروس
بیماری‌های تنفسی (آدنوویروس)
سرخک آلمانی (سرخجه)
اوریون (ویروس اوریون)
آنفولانزا (آنفولانزای نوع B)
بیماری دست، پا و دهان (ویروس کوکس ساکی)
در فلج بل، عصب کنترل کننده عضلات صورت که در مسیر خود به طرف صورت از یک دالان استخوانی عبور می‌کند، متورم و ملتهب می‌شود (که معمولاً ناشی از یک عفونت ویروسی است). وضعیت این عصب، علاوه بر عضلات صورت، اشک، بزاق، حس چشایی و یک استخوان کوچک در میانه گوش را نیز درگیر می‌کند.
تشخیص
هیچ آزمایش به خصوصی برای فلج بل (عصب صورت) وجود ندارد. پزشک، تنها به چهره شما نگاه می‌کند و از شما می‌خواهد که با بستن چشم‌ها، بالا بردن ابرو، نشان دادن دندان‌ها و اخم کردن و حرکات دیگر، عضلات چهره‌تان را حرکت دهید.
سایر عارضه‌ها (مانند سکته، عفونت، بیماری لایم و تومورها) نیز می‌توانند باعث ضعیف شدن عضلات صورت شده و عوارضی مشابه عوارض فلج بل ایجاد کنند. اگر علت علائمی که دارید مشخص نباشد، پزشک آزمایش‌های دیگری را توصیه خواهد کرد که عبارتند از:
الکترومیوگرافی (EMG): این آزمایش می‌تواند وجود آسیب عصبی را تشخیص داده و شدت آن را تعیین کند. الکترومیوگرافی فعالیت الکتریکی یک عضله را در پاسخ به تحریک و همچنین نوع و سرعت رسانایی تکانه‌های الکتریکی، در امتداد یک عصب، اندازه‌گیری می‌کند.
آزمایش‌های تصویربرداری: بعضی وقت‌ها برای بررسی فلج بل و عوامل دیگری که می‌توانند بر عصب چهره‌ای فشار وارد کنند، مانند یک تومور یا شکستگی جمجمه، از ام‌آرآی یا سیتی‌اسکن استفاده می‌شود.
راه ها و روش های درمان
فیزیوتراپی
انجام فیزیوتراپی باید حداقل 7روز پس از بروز فلج بل آغاز شود تا التهابی که در ریشه عصب هفت است بامصرف مصرف کردن داروهای کورتونی کاهش پیداکند. در اینجا مشورت با یک فیزیوتراپ خبره ضروری می‌باشد، زیرا برای طراحی یک برنامه درمانی برای فلج بل با بهترین نتیجه، حتماً به یک ارزیابی دقیق از وضعیت بیمار نیاز خواهد بود. برنامه درمانی برای افراد مختلف، بسته به شدت علائم فلج بل، میزان تأثیر عارضه بر حرکات صورت و نرخ بهبودی، به اشکال متفاوتی اجرا می‌شود.
برای مبتلایان به فلج بل می‌توان از شیوه‌های مختلف فیزیوتراپی درمانی استفاده کرد. البته، گزینه‌های موجود عبارتند از:
- ورزش های کششی به منظور بازیابی توانایی بالابردن ابرو و حرکت گوشه ی دهان.
- برنامه ی ورزشی برای انجام حرکاتفعال و غیر فعالبه منظور افزایش عملکردعضلات.
- تحریک الکتریکی برای حفظ بخش عمده ای از ماهیچه های صورت و جلوگیری از آتروفی.
- با اعمال ماساژ بر روی عضلات فلج شده، می توان انعطاف پذیری و کشسانی عضله را حفظ کرد. ماساژ همچنین باعث حفظ جریان خون به ناحیه ی آسیب دیده می شود و از انقباض آن جلوگیری می کند.
- انجام حرکاتی در طول عضلات که موجب بهبود در حس هایی مثل لمس، ضربه زدن و نوازش کردن می شود.
- بیوفیدبک:به افراد کمک می‌کند تا با شناسایی و تمرکز بر عضلات درگیر، کنترل حرکت آن عضلات را دوباره به دست آورند. این روش آگاهی بیمار از وضعیت عضلات صورتش را افزایش می‌دهد.
طب سوزنی در درمان فلج بلز
- طب سوزنی نیز در همان مرحله حاد فلج بلز، قابل انجام است. اغلب بیماران بعد از 6 تا 10 جلسه بهبود پیدا می کنند.
- موارد مزمن این بیماری، نیاز به جلسات بیشتری دارد.
- طب سوزنی هم کارایی عصب فاسیال را بهبود می دهد و هم با افزایش خونرسانی به عضلات صورت به توانبخشی بیماران کمک موثری می نماید.
- هر دو روش طب سوزنی بدن و گوش، تاثیری عالی در روند درمان بیماری دارند.
- در موارد مقاوم بهتر است از ترکیب ایمپلنت گوش و امبدینگ استفاده نمود.
